Odszkodowanie za opóźniony lot

Odszkodowanie za opóźniony lot

Opóźniony, bądź odwołany lot? Ustawodawca daje narzędzie do otarcia łez w postaci roszczenia o wypłatę

Kluczowe regulacje w tym zakresie zawiera Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zakresem regulacji Rozporządzenia objęci zostali pasażerowie odlatujący z lotniska znajdującego się na terytorium Państwa Członkowskiego oraz pasażerowie odlatujący z lotniska znajdującego się w kraju trzecim i lądujących na lotnisku w Państwie Członkowskim, jeżeli przewoźnik lotniczy obsługujący dany lot jest przewoźnikiem wspólnotowym. Oznacza to, że Rozporządzenia nie stosujemy do pasażerów odlatujących i lądujących na lotniskach znajdujących się poza terytorium Państw Członkowskich czy też odlatujących z lotniska położonego poza terytorium Państw Członkowskich i lądujących na terytorium Państwa Członkowskiego w sytuacji, gdy przewoźnik obsługujący lot nie jest przewoźnikiem wspólnotowym. O możliwości skorzystania z praw przyznanych rozporządzeniem mówić więc możemy jedynie w sytuacji gdy istnieje powiązanie geograficzne pomiędzy terytorium UE a lotem pasażera. Warto zatem zwrócić uwagę również na fakt, że przepisy rozporządzenia stosuje się nie tylko do przewozu międzynarodowego, lecz również do lotów wewnątrzkrajowych.

Przesłanki odszkodowania – odszkodowanie za opóźniony lot

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej uprawnieni do odszkodowania są pasażerowie, których lot opóźnił się co najmniej 3 godziny oraz jeżeli opóźnienie lotu nie zostało spowodowane nadzwyczajnymi okolicznościami, których nie można było uniknąć poprzez podjęcie wszelkich racjonalnych środków.

Termin trzech godzin został wyznaczony przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej na podstawie analizy art. 5 ust. 1 lit c) ppkt (iii) rozporządzenia 261/2004, w którym prawo do odszkodowania przyznane jest pasażerom lotów odwołanych, gdy nie zaoferowano im innego planu podróży, przewidującego wylot najwcześniej na godzinę przed planowym czasem odlotu  i dotarcie do miejsca docelowego najdalej dwie godziny po planowym czasie przylotu. Tym samym, TSUE wywnioskował, iż prawo do odszkodowania rekompensuje stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny. Natomiast nadzwyczajne okoliczności stanowiące podstawę odmowy wypłaty odszkodowania przez przewoźnika lotniczego uważa się m.in. warunki meteorologiczne uniemożliwiając udany lot, zagrożenia bezpieczeństwa czy też strajki mające wpływ na działalność przewoźnika. Należy podkreślić, że to na przewoźniku ciąży obowiązek udowodnienia zaistnienia tych okoliczności.

W celu obliczenia długości opóźnienia, TSUE zdefiniował czas przylotu jako moment, w którym drzwi samolotu się otwierają, jeżeli pasażerowie mogą wówczas opuścić samolot i podjąć zwyczajową aktywność rodzinną czy zawodową (zob. wyr. TSUE z 4.9.2014 r., C-452/13, Germanwings GmbH v Ronny Henning, Dz.Urz.UE. C Nr 325, s. 14, pkt 27).

Wskazane w Rozporządzeniu odszkodowanie, określone zostało jako zryczałtowana kwota, której wysokość jest uzależniona w głównej mierze od długości trasy pasażera do miejsca podróży. Wartym podkreślenia jest również fakt, iż obojętnym z punktu widzenia Rozporządzenia jest fakt rzeczywiście poniesionej przez pasażera szkody (jeżeli takowa w ogóle wystąpiła).

Wysokość odszkodowania wskazana w Rozporządzeniu wynosi:

1. kwota250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1.500 kilometrów,
2. kwota 400 EURdla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 kilometrów,
3. kwota 600 EURdla wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b) powyżej.

Ponadto, zgodnie z Rozporządzeniem, w sytuacji, gdy obsługujący przewoźnik lotniczy ma uzasadnione powody, by przewidywać, że lot będzie opóźniony w stosunku do planowego startu:

• dwie lub więcej godzin w przypadku lotów do 1.500 kilometrów,
• trzy lub więcej godzin w przypadku wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości pomiędzy 1.500 a 3.500 kilometrów,
• cztery lub więcej godzin w przypadku wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b) powyżej,

pasażerowie powinni otrzymać od przewoźnika lotniczego:

• posiłki oraz napoje w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania,
• możliwość odbycia dwóch rozmów telefonicznych, przesłania dwóch dalekopisów, dwóch przesyłek faksowych lub e-mailowych.
• w przypadku, gdy odlot nastąpi co najmniej dzień po terminie – zakwaterowanie w hotelu oraz transport z lotniska do miejsca zakwaterowania,
• w przypadku, gdy opóźnienie wynosi co najmniej pięć godzin – zwrot kosztów biletu za część lub części nie odbytej podróży oraz za część lub części już odbyte, jeżeli lot nie służy już dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży pasażera oraz do lotu powrotnego do pierwszego miejsca odlotu, w najwcześniejszym możliwym terminie.

Przewoźnik lotniczy w ciągu 30 dni od doręczenia reklamacji wraz ze zgłaszanym wnioskiem oraz zwięźle przedstawionym zastrzeżeniem zobligowany jest do odpowiedzi na przedmiotową reklamację. W przypadku odpowiedzi nieuwzględniającej reklamacji bądź braku odpowiedzi, drogą administracyjną poszkodowanemu przysługuje instytucja skargi do właściwego dla siedziby przewoźnika lotniczego Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W trybie postępowania przed Urzędem Lotnictwa Cywilnego decyzję wydaje jej Prezes. Od przedmiotowej decyzji przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Złożenie skargi (a więc dochodzenie roszczeń w trybie administracyjnym) nie wyłącza – zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego – możliwości skierowania przez pasażera powództwa do sądu powszechnego. Oznacza to, że poszkodowany turysta może dochodzić swoich praw równocześnie przed Urzędem Lotnictwa Cywilnego jak i sądem powszechnym.

Niezwykle jednak istotną kwestią, o której należy pamiętać kierując sprawę na drogę postępowania sądowego jest krótki okres przedawnienia roszczeń dotyczących odszkodowania za opóźniony lot. Zgodnie bowiem z Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17.3.2017 r., III CZP 111/16 roszczenia te przedawniają się z upływem roku od daty lotu.

Autor: Stanisław Stawiński – aplikant radcowski