Dobra osobiste osoby prawnej
Czy osoby prawne mają uczucia? Choć pytanie może brzmieć nieco abstrakcyjnie, prawo jasno wskazuje, że posiadają one dobra osobiste, takie jak reputacja czy nazwa, które są chronione z równą starannością, co dobra osobiste osób fizycznych. Zgłębimy się w tematyczne zawiłości prawnych aspektów dóbr osobistych osób prawnych. Analizujemy, jak są one definiowane, jak można je chronić przed naruszeniem i jakie są konsekwencje prawne takich naruszeń.
Aspekty prawne w zakresie dóbr osobistych osoby prawnej
Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają katalogu dóbr osobistych osoby prawnej. Definicję tę można jednak wywieść z orzecznictwa oraz doktryny, gdzie przyjmuje się, że dobra osobiste osób prawnych to wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań (tak: wyrok SN z 14.11.1986 r., II CR 295/86, OSNCP 1988, Nr 2–3, poz. 40; wyrok SN z 11.8.2016 r., I CSK 419/15, Legalis;).
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „osobom prawnym przysługują takie dobra osobiste jak dobre imię (dobra sława, reputacja, autorytet), nazwa (firma), tajemnica korespondencji. Wykluczone natomiast zostało przypisanie osobie prawnej takich dóbr osobistych, które związane są z posiadaniem sfery odczuć, a w konsekwencji dominujący jest pogląd, że dobra takie jak życie, zdrowie, godność, swoboda sumienia, wizerunek, nie dają się postrzegać, jako dobra osobiste przysługujące osobie prawnej” (tak: wyrok SN z 5.4.2013 r., III CSK 198/12, OSNC 2013, Nr 12, poz. 141). Katalog dóbr osobistych osoby prawnej, podobnie jak osoby fizycznej, uznaje się za otwarty.
„Za jedno z podstawowych dóbr osobistych osoby prawnej uznaje się renomę (dobre imię, prestiż) przedsiębiorstwa rozumianą jako ogół pozytywnych wyobrażeń i ocen konsumentów odpowiadających czci osoby fizycznej” – tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, sygn.. akt I ACR 1013/95.
Określone bezprawne działania mogą doprowadzić do naruszenia tych dóbr, co w obecnych czasach będzie miało szczególnie dotkliwe skutki, jeżeli nastąpi ono za pośrednictwem Internetu, np. poprzez zamieszczenie negatywnej, nieprawdziwej opinii o danym podmiocie. Osoby prawne bardzo często dochodzą ochrony swoich dóbr osobistych, np. w sytuacji, kiedy zarzuci się im niewłaściwe zachowanie, czego konsekwencją jest utrata zaufania klientów.
„Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji lub formułowanie ocen, które nie mieszczą się w granicach dopuszczalnej krytyki, czyli takiej, która nie znajduje podstawy w obiektywnych faktach, stanowi naruszenie dobrego imienia osoby prawnej, która może wtedy poszukiwać ochrony przewidzianej w art. 24 kodeksu cywilnego (ta wyrok SN z 5.4.2013 r., III CSK 198/12, OSNC 2013, Nr 12, poz. 141).
Osoba prawna jednak dysponuje odpowiednimi instrumentami, które mają na celu ochronę jej dóbr osobistych. Tu odniesienie znajdą odpowiednie regulacje dotyczące ochrony dóbr osobistych osoby fizycznej, a mianowicie art. 24 kc., a także inne instrumenty przewidziane w przepisach odrębnych, chociażby w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy prawie własności przemysłowej.
Roszczenia w przypadku naruszenia dóbr osobistych
Zakres roszczeń przysługujących poszkodowanej osobie prawnej w wyniku naruszenia jej dóbr osobistych określony jest w art. 24 w zw. z art. 43 kc. Środki ochrony, które przysługują zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego dzielą się na te o charakterze niemajątkowym: żądanie zaniechania naruszania dóbr osobistych, żądanie usunięcia skutków naruszenia, oraz roszczenia o charakterze majątkowym: żądanie zapłaty zadośćuczynienia lub zapłaty przez sprawcę określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Ponadto jak wskazuje się w orzecznictwie, na podstawie art. 189 kpc dopuszczalne jest roszczenie o ustalenie, czy dane prawo osobiste przysługuje konkretnemu podmiotowi lub czy zostało ono zagrożone lub naruszone.
Masz problem w związku z dobrami osobistymi osoby prawnej? Pomoc radcy prawnego z Wrocławia może być najlepszym rozwiązaniem. MS Kancelaria świadczy także porady prawne online.