Ubezwłasnowolnienie – przesłanki

Jednym z podstawowych praw człowieka jest prawo do swobodnego decydowania o swoim życiu. Tak jak zostało to ujęte w kodeksie cywilnym – Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności – inaczej mówiąc zdolność do nabywania praw i zaciągania obowiązków np. zawieranie umów. Osoba, która ukończyła trzynasty rok życia, nie jest jeszcze pełnoletnia i posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Kodeks Cywilny przewiduje jednak możliwość ograniczenia zdolności do czynności prawnych, a w określonych przypadkach może nawet pozbawić osobę całkowicie takiej zdolności za pomocą instytucji ubezwłasnowolnienia.

Co oznacza ubezwłasnowolnienie?

Jak zostało wyżej wspomniane, prawo rozróżnia dwie instytucje ubezwłasnowolnienia – całkowite i częściowe. Zgodnie z art. 13 §1 KC:

Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

W przypadku ubezwłasnowolnienia częściowego (art. 16 §1 KC):

Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

Przesłanki ubezwłasnowolnienia

Sąd badając, czy ubezwłasnowolnienie całkowite jest zasadne, sprawdza, czy występują łącznie następujące warunki:

• ukończony trzynasty rok życia i brak wcześniejszego ubezwłasnowolnienia całkowitego;
• niemożność samodzielnego kierowania swoim postępowaniem;
• stwierdzona choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy, a także inne zaburzenia psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania.

Natomiast w przypadku ubezwłasnowolnienia częściowego muszą wystąpić następujące przesłanki:

• osoba, u której wystąpiono o ubezwłasnowolnienie jest pełnoletnia lub uzyska pełnoletność nie później niż w ciągu roku od złożenia wniosku;
• nie orzeczono wcześniej wobec takiej osoby ubezwłasnowolnienia częściowego;
• stan osoby wymaga pomocy przy prowadzeniu jej spraw;
• osoba ta cierpi na chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy albo na innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania;
• orzeczenie wobec niej ubezwłasnowolnienia całkowitego nie jest zasadne.

Czemu służy instytucja ubezwłasnowolnienia?

Ubezwłasnowolnienie, choć ogranicza swobodę podejmowania decyzji danej osoby, ma przede wszystkim na celu udzielenie pomocy osobie chorej. Gdy dochodzi do sytuacji, w których chory nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem albo niezbędna jest pomoc w prowadzeniu jego codziennych spraw, wtedy powołuje się instytucję ubezwłasnowolnienia.

Sąd każdorazowo weryfikuje zasadność takiego wniosku, badając przede wszystkim jego cel.

Kto może wystąpić z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie?

• Małżonek osoby, która ma być ubezwłasnowolniona.
• Krewni w linii prostej, a także rodzeństwo.
• Przedstawiciel ustawowy.

Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani dodatkowymi informacjami, zapraszamy do kontaktu mailowego na adres: m.sygula@mskancelaria.com, telefonicznego pod numerem +48 609778918 lub skorzystania z formularza kontaktowego celem umówienia wizyty – wrocławska kancelaria prawna.